Przyjęte na stan. Zbiór pamiątek po Marku Leykamie/ Accepted for stock. A collection of Marek Leykam memorabilia
Historie pisane pamięcią to nie tylko wspomnienia. Tworzą je również kolekcje zdjęć, dokumentów czy wycinków z gazet zbieranych przez najbliższych. W Muzeum PW od 27 stycznia br. przywołujemy postać architekta Marka Leykama, który dzięki przekazanym nam zbiorom może po raz kolejny zaistnieć w przestrzeni.
Artefakty historyczne jakie trafiają do muzeów mają za sobą długą i często ciekawą drogę. Zazwyczaj zaczynają jak przedmioty użytku codziennego, których wartość opiera się bardziej na ich użyteczności i przywiązaniu właściciela. Często są związane z pracą lub zainteresowaniami posiadającej je osoby. Mogą to być narzędzia, naczynia, ubrania, biżuteria czy przedmioty związane z pracą lub hobby.
Z biegiem czasu, gdy te przedmioty przestają być używane, mogą zostać zapomniane i schowane do „piwnicy” lub są przechowywane jako pamiątki rodzinne. Do muzeum trafiają w różny sposób. Czasami są odkrywane przypadkowo podczas prac budowlanych, remontów. W innych przypadkach są celowo przekazywane do muzeów przez osoby, które zdają sobie sprawę z ich historycznej wartości.
***
Stories written by memory are not just memories. They also consist of collections of photos, documents and newspaper clippings collected by loved ones. At the Warsaw University of Technology Museum from January 27 this year we recall the figure of the architect Marek Leykam, who, thanks to the collections given to us, can once again appear in space.
Marek Leykam (1908-1983), architect and art historian, associated with the Warsaw University of Technology and the Szczecin University of Technology, became famous as the creator of characteristic late modernist buildings in Poland. His buildings were commonly called "razor buildings" due to their characteristic deep glyphs that provided protection against excessive sunlight. Marek Leykam was awarded many times and was the winner of many awards and competitions. His most outstanding projects include: the University of Physical Education in Poznań, the Tourist House in Płock, the so-called Powszechny Department Store in Poznań "Okrąglak", the 10th Anniversary Stadium (designed with J. Hryniewiecki and Cz. Rajewski) and Warsaw office buildings and residential buildings: at Roundabout of Washington, ul. Chałubińskiego 3a, ul. Marszałkowska 82/84, ul. Wspólna 62, 56 and 62 (Government Presidium office building).
***
Kiedy artefakty trafiają do muzeów, z przedmiotu stają się Obiektem Muzealnym. Zostaje im nadany numer, są umieszczone w określonym miejscu w magazynie. Specjaliści z Muzeum badają ich pochodzenie, wiek, materiały, z których zostały wykonane, oraz kontekst historyczny. Część informacji pochodzi od darczyńców, ale większość wymaga przeprowadzenia kwerend z wykorzystaniem zarówno nowoczesnych technologii jak np. „szukanie obrazem” jak i tradycyjnie przekopując się przez książki, stronu internetowe i artykuły. Często nawet mały skrawek wiedzy jaki znajduje się pod opisem obiektu w muzeum jest wysiłkiem wielkogodzinnej pracy kilku osób.
Jednym z takich otrzymanych zbiorów jest zbiór pamiątek po Marku Leykamie wybitnym architekcie przekazanych do muzeum przez Rodzinę.
Powszechny Dom Towarowy w Poznaniu tzw. „Okrąglak”
Marek Leykam (1908-1983), architekt i historyk sztuki, związany z Politechniką Warszawską i Politechniką Szczecińską, zasłynął jako twórca charakterystycznych budynków późnego modernizmu w Polsce. Jego pierwsze projekty powstawały w latach 1933-1938. W tym czasie dał się poznać także jako publicysta periodyków: „Arkady”, „Architektura i Budownictwo” czy „Plastyka”. Podczas II wojny światowej brał udział w kampanii wrześniowej i walkach na terenie Francji w 1940 roku. Internowany w Szwajcarii wraz z II Dywizją Strzelców Pieszych korzystał z zajęć organizowanych przez kadrę Politechniki w Zurychu, gdzie pod nazwiskiem Jan Lewiński, obronił rozprawę doktorską, której tematem była sztuka liturgiczna. Po powrocie do kraju w 1945 r. wykładał historię architektury średniowiecznej na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, gdzie do 1948 roku pracował jako adiunkt w Katedrze Historii Architektury i Sztuki. Od jesieni 1949 roku prowadził katedrę Projektowania Użyteczności Publicznej na Politechnice Szczecińskiej. Zatrudniony m.in. w biurach planowania przestrzennego zasłynął jako projektant obiektów użyteczności publicznej oraz zakładów przemysłu ciężkiego i motoryzacyjnego (pracował m.in przy rozbudowie zakładów FSO i ciągników Ursus). Jego budynki nazywano powszechnie „żyletkowcami” ze względu na charakterystyczne głębokie glify, stanowiące ochronę przed nadmiernym nasłonecznieniem. Wielokrotnie odznaczany, Marek Leykam był laureatem wielu nagród i konkursów. Do jego najwybitniejszych realizacji zaliczane są m.in: Wyższa Szkoła Wychowania Fizycznego w Poznaniu, Dom Turysty w Płocku, Powszechny Dom Towarowy w Poznaniu tzw. „Okrąglak”, Stadion Dziesięciolecia (projektowany z J. Hryniewieckim i Cz. Rajewskim) i warszawskie biurowce oraz budynki mieszkalne: przy Rondzie Waszyngtona, ul. Chałubińskiego 3a, ul. Marszałkowskiej 82/84, ul. Wspólnej 62, 56 i 62 (biurowiec Prezydium Rządu).
Serdecznie zachęcamy do przekazywania przedmiotów, dokumentów, fotografii i wszelkiego rodzaju artefaktów związanych z Politechniką Warszawską do Muzeum PW,
tak by mogły stać się częścią większej historii.
